HİPOKALEMİYE YAKLAŞIM

Dr AHMET NAYIR

Dr ÖZLEM ALTAY

Dr FATİH DİLEK

 

Potasyumun görevi nedir ?

     •      Potasyum major intraselüler bir katyondur.
     •      Hücre yüzey membran potansiyeli , sinir ileti ve kas kontraksiyonu gibi olaylarda primer rol alır. Hücrenin sadece ileti için de ğil aynı zamanda fonksiyonel ve yapısal bütünlüklerinin korunması için de potasyuma ihtiyacı vardır.
     •      Besinlerle alınan günlük potasyum ; 70-120 mmol arasında de ğ i şir.
     •      Esas atılım organı böbrektir.Barsaklardan atılım minimaldir.
     •      Kronik böbrek yetersizli ğinde barsaklardan atılım artar.

Total vücut potasyumunun da ğılımı nasıldır?

•      İntraselüler sıvı                    •      Ekstraselüler sıvı 
•      Kas      2650mmol               •      Kemik      33mmol  
•      KC       250mmol                 •      İntertisyel sıvı 35mmol
•      Eritrosit  150mmol               •      Plazma     15mmol 

•      [K]       150mmol/L               •      [K]        4mmol/L

Hücresel potasyum geçi şi nelerden etkilenir?

• Serum [K] azalma                  •   Serum [K] artma     

•   İnsülin                                  •    Asidoz  

•   ß- 2 adrenopseptör              •    Hiperglisemi
         agonistleri
•   Alkaloz                                 •    ß blokerler 
•   alfa adrenoseptör                 •    alfa adrenoseptör 
         antagonistleri                               agonistleri

                                                 • osmolalite artışı

                                                 • Egzersiz

Potasyumun hücre içine şifti

•   Katekolamin de şarjı(stress,inhale ß agonistler, vazopressor ajanlar)
•   Respratuvar-metabolik alkaloz
•   İnsülin
•   Hipokalemik periyodik paralizi(hipertroidiye sekonder ya da idiopatik nedenli)
•   Soluble baryum tuzu alımı
•   Megaloblastik anemide B-12 veya folat kullanımı

Hipopotasemi nasıl tanımlanır?

•    Normal potasyum düzeyi ; 3,5-5 mEq/L'dir.
•    Total vücut potasyumu ~ 50 mEq/L’dir • Hipopotasemi; [K]<3,5 mEq/L olarak tanımlanır.
•    Orta derece hipopotasemi; [K] 2,5-3 mEq/L’dir.
•    Ağır hipopotasemi; [K]<2,5 mEq/L’dir.

Hipopotasemi sıklı ğı ve etyolojisi nedir?

•    Hipopotasemi %20’nin üzerinde hospitalize hastada görülüyor.(ABD)
•    Klinik önemi olan hipopotasemi oranı %4-5
•    Ciddi hipopotasemi oldukça nadir.
•    Hastaların %80’i diüretik alıyor.

Hipopotaseminin klinik görünümleri nelerdir?-1-

•    Nöromüsküler

     İskelet ve düz kas: halsizlik. kramp, paralizi, rabdomyoliz, ileus, konstipasyon, kese disfonksiyonu

•    Kardiyovasküler

     Digoksin toksisitesi,aritmi,hipertansiyon,EKG’de U dalgası.

Hipopotaseminin klinik görünümleri nelerdir?-2-

•    Renal

     Hipokalemik nefropati(proksimal tübülde vakuolizasyon ,intertisiel fibrozis,inflamasyon metabolik alkaloz,renal konsantrasyonda defek, hiperkalsiüri, fosfatüri, artmış amonyak üretimi.

•    Metabolik

     Azalmış insülin sekresyonu, artmış renin, azalmış aldosteron, değişikliğe uğramış prostaglandin sentezi.

Hipopotasemi EKG’yi nasıl etkiler?

Hipopotasemiye Yaklaşım Nasıl Olmalıdır?

     Pseudohipokalemi

•    Laboratuvar hataları

•    Alınan kanın oda ısısında bir saatten fazla bekletilmesi

•    Yüksek lökosit sayısı

ARTMIŞ KAYIP

Ekstrarenal potasyum kaybı: Serum pH ölçümü

Metabolik asidoz

•    Alt GIS kayıpları (diyare, fistül)

•    Laksatif kullanımı Normal pH

•    Yetersiz alım

•    Deriden kayıplar (terleme, yaralanma)

•    Pica

Metabolik alkaloz

•    Konjenital klor kaybettiren diyare

•    Villöz adenom

•    Kistik fibroz

METABOLİK ALKALOZ

OLGU-1 (7yaş)

•   Hikaye    Baş ağrısı

•   Kilo         normal

•   Boy         normal

•   TA           36/85

•   Plasma  yuksek
       renin

•   Plasma  normal
      aldosteron

Hipokalemik metabolik alkaloz

                                       Olgu-1

•    Na,mmol/L                       143
•    K,mmol/L                         3,2
•    pH                                    7,42
•    pCO 2                              43,8
•    HCO 3,mmol/L                 27,5
•    Kreatinin,mg/dı                 0,3
•    Total Ca,mg/dl                  9,2
•    TotalMg,mg/dl                   2
•    U Ca/U kreatinin               0,17
•    U Cl/U kreatinin                24
•    Renal USG                       sağ böbrek< sol böbrek

Olgu

                 OLGU-2 (9 yaş)

• Hikaye:                      Başağrısı+epilepsi

• Kilo:                           Normal

• Boy:                           Normal

• TA:                             143/91

• Plazma renin:             Düşük

• Plazma aldosteron:    Düşük

Hipokalemik metabolik alkaloz-Hipertansiyon

OLGU-2

•    Düşük renin, aldosteron düzeyi ve hipertansiyon

•    Aile öyküsü yok (sağlıklı ve TA normal )

•    Amiloride dramatik yanıtlı (spironolaktona yanıtsız)

•    Moleküler biyoloji: delesyon saptanmadı

•    Sonuç: Liddle veya Liddle benzeri sendrom

 

HİPOPOTASEMİNİN

NEFROLOJİK

NEDENLERİ

pRTA

                                 • Bazolateral membranda Na/K ATPase aktivitesinde azalma

                                 • Na/H antiporter defekti

                                 • Karbonikanhidraz aktivitesinde azalma

pRTA nedenleri

• Fanconi sendromu ile ilişkisiz:

  Sporadik

  Familyal

  Karbonikanhidraz || eksikliği

  İlaçlar: asetozolamid, sülfanilamid

                     Fanconi sendromuyla ilişkili:

• Selektif: Sporadik, Familyal
• Generalize:
       Genetik: Sistinoz, Wilson, HF İ, MLD, Lowe send.
       Disproteinemi: Myelom böbreği, LCDD
       İlaç: Tetrasiklin, ifosfamid, gentamisin...
       Toksin: Kadmium, civa, kurşun
       Tubulointerstisyel: Rejeksiyon, med.kistik hast
       Diğer: Kemik fibromları, osteopetrozis, PNH

 BARTTER SENDROMU

• Hipokloremik metabolik alkaloz, hipokalemi
• İdrar Na,K,Cl konsatrasyonunda artış
• Biopside JGA hiperplazisi
• Plazma renin ve aldosteronunda artış
• Hiperkalsiüri
• Serum ve idrarda artmış PGE 2
• Serum Kinin-Kallikrein, NO düzeylerinde artış

 

GİTTELMAN SENDROMU

• OR, DKT’de Na/K kotransporterda mut.

• Na reabsorbsiyonun %7-8

• Hipokalemik metabolik alkaloz

• Hipermagnezüri, hipokalsiüri

• Üriner PG düzeyi normal,NSAİ’ler etkisiz

                LİDDLE SENDROMU

• Otosomal Domınant
• Ergenlik döneminde bulgu verir
• Poliüri, BGG, hipertansiyon
• Hipokalemik metabolik alkaloz
• Düşük renin, aldosteron
• Sipronolaktona yanıt alınmaz
• Triamterene dramatik cevap

Potasyum tedavisi